Regio Foodvalley pluimvee

Manifest van Salentein

Werken aan toekomstsperspectief voor agrarische sector

De agrarische sector in Regio Foodvalley staat onder druk. Om de sector te versterken hebben verschillende partners uit de agro- en foodketen, kennisinstellingen en overheden februari vorig jaar de krachten gebundeld in het Manifest van Salentein. Op de voormalige dorsvloer van Landgoed Salentein in Nijkerk kwamen de partijen tot een actieplan om de regio samen tot ‘Proeftuin van de wereld’ te maken en ook jonge boeren weer een toekomstperspectief te bieden.

“Agrariërs horen echt bij onze regio en spelen een belangrijke rol in ons voedselsysteem”, zegt Gerdien Kleijer, programmamanager Landelijk Gebied van de gemeente Ede. “Maar het is voor veel boeren steeds lastiger om het hoofd boven water te houden.” In de overtuiging dat samenwerking kan bijdragen aan een betere toekomst voor boeren in de regio, is het Manifest van Salentein opgesteld. Daarin hebben de betrokken partijen op vier punten omschreven hoe de agrarische sector in Regio Foodvalley kan worden versterkt: Ondernemerschap en innovatie, Ruimte om te ondernemen, Imago en transparantie en Coaching en training.

Hoe kunnen boeren een goede boterham verdienen? Dat is volgens Kleijer de kern van de uitdaging voor de toekomst van de sector. “Steeds meer agrariërs stoppen ermee”, schetst Kleijer de situatie. “Niet iedereen heeft een opvolger en bij overname spelen fiscale aspecten een rol. Financiering is lastig, omdat het rendement op stallen en grond laag is.” Kortere ketens en andere verdienmodellen kunnen uitkomst bieden, maar er moet ook naar nieuwe oplossingen worden gezocht. Kleijer: “Boeren kunnen bijvoorbeeld ook bijdragen aan biodiversiteit en een beter klimaat. Hoe je deze maatschappelijke bijdrage zou kunnen verwaarden, is een belangrijke zoektocht die wellicht kansen biedt.” Ingewikkeld is het wel, beaamt ze. “Het vraagt om veel samenwerking en een integrale aanpak.”

Diversiteit in stand houden

Gina van Elten, pluimveehouder in Barneveld en vice-voorzitter van LTO Noord afdeling Gelderse Vallei, noemt verbinding met andere partijen, uit onderwijs, overheid en bedrijfsleven, essentieel. “Wij redden het niet zonder hen, maar zij hebben ook belang bij een vitaal platteland”, benadrukt ze. Tekenend voor de Regio Foodvalley is de diversiteit in agrarische sectoren en de uiteenlopende aard van de boerenbedrijven, zo stelt Van Elten. “We hebben ecologen en technologen en alles wat daar tussenin zit”, geeft de pluimveehouder aan. “Wil de regio als proeftuin blijven functioneren, dan is het heel belangrijk om niet alleen de sector, maar ook deze diversiteit in stand te houden.”

Na de voortvarende start op Landgoed Salentein, veroorzaakte de fipronilcrisis vorig jaar een onaangename onderbreking in de voortgang van de plannen. Toch is er inmiddels veel gebeurd. Coachingstrajecten, waarin een onafhankelijke coach boeren ondersteunt in het maken van strategische keuzes, lopen al. De Praktijkschool voor Verbindend Ondernemen, waarin boeren zichzelf en hun bedrijf kunnen ontwikkelen in verbinding met de samenleving, is opgestart. “En we zijn bijvoorbeeld bezig met het opzetten van een Platform Educatie, waarin bedrijven die groepen ontvangen en laten zien waar ons voedsel vandaan komt, gecertificeerd worden”, zegt Van Elten. “Zo kunnen we dit soort initiatieven meer structuur geven.” Met Vallei Boert Bewust presenteren agrariërs zich al naar buiten. Dat kan nog verder worden uitgebouwd.

Een team van kwartiermakers heeft afgelopen zomer gesprekken gevoerd met alle partijen over de voortgang en uitvoering van de plannen. Komend voorjaar zal er naar verwachting een handtekening worden gezet onder de verdere samenwerking. Kleijer: “We zijn heel blij dat ook jonge boeren zich inmiddels hebben aangesloten. Het gaat ten slotte over hun toekomst.”

Betrokken overheid

Van Elten sluit zich daarbij aan. “We willen jonge boeren laten zien dat er een toekomst is. Maar dan moet de ruimte er wél zijn”, benadrukt ze. Overheden kunnen hier een rol in spelen. “Kijk naar de aanpak om de luchtkwaliteit te verbeteren en de fijnstofemissie terug te dringen. Als regio hebben we de ruimte gekregen om zelf oplossingen te bedenken. Dat biedt perspectief.” Van Elten is zeer te spreken over de betrokkenheid van lokale overheden. “Gemeenten in de regio stellen zich erg welwillend op. Dat is voor de sector enorm van belang. We zetten samen de schouders eronder en nemen ieder onze verantwoordelijkheid.”