Onderzoeksfaciliteiten binnen handbereik via Shared Research Facilities

Stel: Je bent ondernemer in Regio Foodvalley. Je bent voortdurend bezig met de verbetering van je product. Dat betekent dat je – soms vaak, soms minder vaak – gebruik moet maken van hele dure onderzoeksfaciliteiten. Die zelf aanschaffen zou ondoenlijk zijn. Gelukkig kun je dan gebruik maken van Foodvalley Facilities. Want door gezamenlijk gebruik, zijn state-of-the-art onderzoeksapparaten voor ieder bedrijf beschikbaar en betaalbaar. 

Een elektronenmicroscoop is een voorbeeld van zo’n duur onderzoeksapparaat. Er staan er verschillende in de gebouwen op de campus van Wageningen University & Research (WUR), maar niet alleen onderzoekers van de universiteit maken er gebruik van. En niet alleen food-wetenschappers. Via Shared Research Facilities (SRF), onderdeel van Foodvalley Facilities, maakt het bedrijf Allnex al jaren gebruik van de elektronenmicroscoop om de viscositeit van autolakken te testen, zo vertelt Enrico Rensen. Hij is materials specialist bij Allnex, voorheen Nuplex dat veertien jaar geleden in Wageningen een innovatief laboratorium startte. “In ons lab ontwikkelen we onder andere harsen die verwerkt worden in autolakken. Het uiterlijk is daarbij belangrijk, maar ook de viscositeit, zodat er geen zakkers ontstaan bij het spuiten op de plaat. Dat wordt bepaald door de grootte en vorm van een van de componenten. Die moeten we bekijken onder een sterke microscoop. Dus regelmatig breng ik monsters naar Marcel Giesbers, de beheerder van de elektronenmicroscoop. Wij doen het voorbereidende werk en met hem maken we per sessie afspraken over de metingen.”

Allnex maakt gebruik van de elektronenmicroscoop van de WUR om de viscositeit van autolakken te testen.

Foto: Allnex

 

Heel soms maakt Allnex nog gebruik van een tweede apparaat op de WUR-campus. Een NMR. Dat test magnetische resonantie in de lakken, een beetje vergelijkbaar met wat een MRI-scanner in het ziekenhuis doet met het menselijk lichaam, zo legt Rensen uit. “Een investering in de apparaten zou niet opwegen tegen hoe vaak we ze nodig hebben, dus dit is de beste optie. Het voordeel voor ons is dat de apparaten zo dichtbij staan. Je springt gewoon even op de fiets. De jarenlange samenwerking met de WUR verloopt prettig en het levert ook goede contacten op met gebruikers.”

 

Kennisontwikkeling

Dat laatste is ook precies de bedoeling, legt manager SRF Petra Roubos uit. “Shared Research Facilities is een initiatief van de WUR. Zo’n tien jaar geleden zijn we begonnen met het delen van onderzoeksapparatuur, zowel binnen de universiteit als daarbuiten. We zijn altijd open geweest. Alleen: alle diensten stonden wel opgesomd op een website, maar we worden niet altijd gevonden. Betere communicatie over wat de mogelijkheden zijn is nodig, zodat meer gebruikers van de voordelen kunnen profiteren. Daar brengen we nu verandering in. Door aan te sluiten bij het Foodvalley 2030-programma willen we sneller in contact komen met potentiele gebruikers. Want we doen zo veel meer dan het delen van apparatuur.” Eigenlijk is SRF er vooral voor het stimuleren van kennisontwikkeling en samenwerking, en die is – zoals de contacten met Allnex al illustreren – niet alleen food-gerelateerd.

 

"Door aan te sluiten bij het Foodvalley 2030-programma willen we sneller in contact komen met potentiele gebruikers. Want we doen zo veel meer dan het delen van apparatuur.”

- Petra Roubos, manager SRF

 

Samen investeren

Instellingen en bedrijven gebruiken nooit de volledige capaciteit van hun onderzoeksfaciliteiten, gemiddeld hebben ze maar een derde daarvan nodig. Het is eigenlijk zonde van het geld als apparaten ongebruikt blijven staan. Bovendien is de aanschaf vaak erg duur, zeker startende bedrijven hebben daar het budget niet voor. Samen investeren en apparaten benutten is dan de meest interessante optie. En dat kan om heel veel faciliteiten gaan. Bij gezamenlijk gebruik kun je denken aan dure elektro-microscopen, spectrometers en magnetische en röntgenapparatuur, maar ook aan testkeukens of laboratoria, legt Roubos uit. “En aan gedeelde datacapaciteit. Onderzoek wordt steeds meer digitaal en gebruik van big data is dan cruciaal maar duur.” SRF werkt als schakelbureau: het koppelt vraag en aanbod en coördineert de gezamenlijke investeringen. De faciliteiten worden fysiek meestal ondergebracht bij degenen die ze het vaakst gebruiken. Dat kan de WUR zijn, maar ook instellingen of bedrijven. Er zijn nu ongeveer vijftig bedrijven die gebruik maken van de shared research facilities. Die variëren van kleine startups tot grote spelers als Unilever. SRF beheert een zoekmachine waarin meer dan driehonderd onderzoeksapparaten worden aangeboden voor gedeeld gebruik, zo schat Petra Roubos in. 

Netwerken

Natuurlijk heeft gedeeld gebruik financiële voordelen voor zowel onderzoekers van de universiteit als voor bedrijven en startups, zegt Roubos. Maar misschien nog wel belangrijker is de synergie die ontstaat uit gezamenlijk gebruik. “Zo ontstaan innovatie- en kennisnetwerken rondom verschillende thema’s binnen Regio Foodvalley, binnen Nederland en internationaal.” Dat is dan ook de reden waarom SRF participeert in Foodvalley 2030. Dat programma, met subsidies van onder andere Provincie Gelderland, is bedoeld om ondernemerschap en samenwerking te stimuleren en kennis te verbreiden rondom shared facilities. Petra Roubos: “Mede door de bredere scoop zie je dat steeds meer bedrijven naar Regio Foodvalley of de Wageningen Campus komen. Maar het gaat niet alleen om de fysieke aanwezigheid in de regio of de campus. Het is onze ambitie om steeds meer partijen in netwerken te verbinden, zodat er een gezond ecosysteem ontstaat voor innovatie en kennis in food en non-food.”

Download Groei #5

Dit artikel is onderdeel van ons magazine Groei. Benieuwd naar alle artikelen? Download het magazine gratis.

Download Groei #5 (pdf, 17 MB)