Dealmaker Anne-Jo Smits, Praktijkcentrum Emissiereductie Veehouderij

Elke maand stellen wij iemand voor die meewerkt aan de Regio Deal Foodvalley. Vandaag maakt u kennis met Anne-Jo Smits. Ze is vanaf het begin van de deal betrokken bij het werkpakket over emissiereductie binnen het thema Toekomstbestendige landbouw. En sinds een jaar ook werkpakketleider. “Ik vind keuzevrijheid voor de veehouder erg belangrijk.”

De in Barneveld geboren, getogen en wonende Anne-Jo Smits zocht aan het einde van haar studie Dierwetenschappen aan Wageningen University & Research een stage. Ze kwam net terug uit Tanzania waar ze aan haar scriptie had gewerkt. “Ik heb Eltjo Bethlehem van het Poultry Expertise Centre benaderd of hij nog wat voor me had. Hij zat toen net in het proces richting aanvraag van de Regio Deal Foodvalley. Ik heb toen als stage uitgezocht wat er allemaal al gebeurde aan emissiereductie in de pluimveesector. Dat is goed bevallen en na mijn afstuderen ben ik gaan werken voor het Poultry Expertise Centre”, vertelt Smits. De liefde voor pluimvee was er niet altijd al. In Barneveld kwam ze uiteraard veelvuldig in aanraking met de sector. Smits “Ik kwam regelmatig in het pluimveemuseum en op de open boerderijdagen. Maar ik had tijdens mijn studie het idee dat ik in de melkveesector wilde gaan werken. Pas toen ik op een bedrijf met melkvee ook in aanraking kwam met opfokleghennen is de passie voor kippen ontstaan.” Met haar baan bij het Poultry Expertise Centre kwam ook de betrokkenheid bij het werkpakket emissiereductie van de regiodeal. Ze maakt deel uit van het Praktijkcentrum Emissiereductie Veehouderij dat onderdeel is van het Poultry Expertise Centre. En sinds een jaar heeft ze Jan Workamp opgevolgd als werkpakketleider binnen de Regio Deal Foodvalley.

Emissiereductie

Het doel van het werkpakket emissiereductie is om te kijken welke innovaties er zijn om emissies te reduceren. En om te kijken hoeveel ze reduceren. Smits “In het begin ging het vooral nog om fijnstofreductie. De aandacht voor ammoniak is pas later gekomen. Iedereen met een goed idee kon innovaties voor emissiereductie aandragen. En boeren die aan emissiereductie wilden werken konden zich aanmelden. Een aantal van de innovaties was nog niet ver genoeg ontwikkeld, of er was nog niet genoeg over bekend om daadwerkelijk op de veehouderij te testen. Bijvoorbeeld additieven in mest. Daarvoor hebben we zogenaamde pottenproeven (png, 120 KB) opgezet om in labsetting te testen of ze effect hebben. Daarvan start binnenkort de tweede ronde, dit keer niet op pluimveemest, maar op drijfmest. Daarnaast zijn verschillende technieken en maatregelen op veehouderijbedrijven in de regio getest. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het afzuigen van de lucht net boven de strooisellaag bij leghennen en het scheiden van mest en urine bij kalveren.”

Gaandeweg de looptijd van de Regio Deal Foodvalley veranderde het klimaat als het gaat om emissiereductie in veehouderijen. Smits: “Er kwam steeds meer aandacht voor stikstof en voor doelsturing. En er kwamen veel innovatiesubsidies beschikbaar. Daardoor kwam er steeds meer behoefte vanuit ons werkpakket om daadwerkelijk de uitstoot op veehouderijen te kunnen meten en uit te zoeken welke factoren invloed hebben op de uitstoot. Vandaar dat het bedrijvenmeetnetwerk toegevoegd is aan het werkpakket van de regiodeal. Daarin meten we op bedrijfsniveau wat de emissies zijn. Bovendien kunnen veehouders in het tweede jaar interventies gaan toepassen om emissies te reduceren.”

Boer aan het roer

Door haar betrokkenheid bij het Praktijkcentrum Emissiereductie Veehouderij en de Regio Deal Foodvalley, komt Smits vaak bij boeren op het bedrijf en aan de keukentafel. “Ik hoop dat we in de toekomst niet alleen gaan inzetten op hele grote en dure systemen die heel veel reduceren, maar dat we maatwerk kunnen leveren waarbij veehouders zelf keuzes kunnen maken. Als je als veehouder toe bent aan nieuwbouw dan kun je overwegen om in een systeem te investeren dat veel kan reduceren. Maar ook bij bestaande stallen wil je de veehouder de keuze geven wanneer en hoe hij aanpassingen wil doen.” Ze is een groot voorstander voor keuzevrijheid aan de veehouder. “Aan de ene kant wil je goed duidelijk hebben of innovaties werken of niet en aan de ander kant of ze werkbaar zijn in de praktijk”, vervolgt ze. “De regiodeal is een mooie middenweg. We testen of innovaties en bedrijfsmaatregelen effect hebben en laten keuzevrijheid aan de veehouder wat hij wil testen op zijn bedrijf.”

Samenwerking

Net als veel deelnemers aan de Regio Deal Foodvalley roemt ook Smits de samenwerking. “De samenwerking tussen universiteiten, LTO, individuele veehouders en ons als praktijkcentrum is mooi en heel belangrijk. Maar ook de samenhang tussen de verschillende werkpakketten binnen het thema is waardevol. We werken allemaal aan een stukje van de puzzel: dierenwelzijn, voer en verdienmodellen. Dat draagt allemaal bij aan toekomstbestendige landbouw. ”

Bedrijvenmeetnetwerk

Smits is vooral trots op hoe positief er gereageerd is op het bedrijvenmeetnetwerk van de regiodeal. “Dit zal urgent blijven naar de toekomst toe. Op allerlei vlakken zal er emissie gereduceerd moeten worden. Niet alleen als het over ammoniak gaat, maar ook bijvoorbeeld fijnstof.” Daarbij blijft ze de keuze voor de veehouders belangrijk vinden. “Het is niet de bedoeling dat je als veehouder wetgeving opgelegd krijgt en dat je dan maar ziet hoe je daaraan voldoet.” Het liefst zou ze het bedrijvenmeetnetwerk nog uitgebreid zien worden. “Als we bijvoorbeeld ook meerdere stallen op een bedrijf zouden kunnen meten, zou heel waardevol zijn. Maar ik zou ook graag sensoren ophangen op nieuwe bedrijven, omdat er vanuit veehouders die nu nog niet deelnemen vraag is om ook inzicht te krijgen en aan de slag te gaan met hun emissies”