Dealmaker Ilona Baan, LTO Noord

Elke nieuwsbrief stellen wij iemand voor die meewerkt aan de Regio Deal. Vandaag maakt u kennis met Ilona Baan, projectleider bij LTO Noord en Communicatieadviseur voor het thema toekomstbestendige landbouw. Met haar opleiding in communicatie en duurzame veehouderij past deze rol van spin in het web van spoor 1 haar helemaal. “De eerste stap moet je als ondernemer zelf zetten. Daarna is er heel veel mogelijk. Het programma heet niet voor niets Boer aan het Roer. Boeren hebben zelf regie om uit te vinden wat bij hen past.”

De geboren Lunterse is via wat omzwervingen teruggekomen naar haar geboortestreek. “Mijn opa en oma hadden een boerenbedrijf, daar kwam ik als kind altijd. Zo heb ik van binnenuit ontdekt wat voor een bijzondere plek een boerderij is. Juist toen ik er met wat meer afstand naar keek, ben ik die plek extra gaan waarderen. Een plek die verbonden is met de omgeving, het landschap en de cultuur. Bedenk bijvoorbeeld maar eens hoeveel uitdrukkingen uit het boerenleven er in onze taal zitten, zoals: Met kippen op stok gaan. Of: Wat de boer niet kent….”

Toenemende maatschappelijke druk
Baan studeerde Communicatiewetenschappen aan de WUR met Duurzame Veehouderij als bètarichting. Ze verdiepte zich voor haar afstuderen in de welzijnsdiscussies rond de veehouderij. “Ik ontdekte zo dat de veehouderij zich, naast de markt en de wetenschap, ook steeds meer moest gaan verhouden tot de maatschappij.” Ze vertelt verder hoe haar studietijd een opmars was naar haar huidige rol. “Al tijdens mijn studie zag ik ook de zorgen over het landschap, de biodiversiteit en de natuur. De rol van de maatschappij lijkt voor het agrarisch bedrijf nu zelfs prominenter dan die van de markt en de wetenschap. Zo neemt de druk op boeren steeds meer toe om aan alle maatschappelijke wensen tegemoet te komen. En daar komt vaak negatieve framing bij kijken. Ik ken het boerenbedrijf juist als afhankelijk van en verbonden met de natuur.” Voor haar is het boerenbedrijf en de structuur van het platteland dan ook niet weg te denken uit het landschap.

Op boerenerf komt alles samen
De huidige boer moet van meerdere markten thuis zijn. Op een boerenerf komen ook alle onderdelen uit thema 1 samen. Daarom is er gekozen voor een geïntegreerde aanpak met een praktische vertaalslag naar het boerenerf. “Geen een boer is hetzelfde. En bovendien zijn ze allemaal expert op hun eigen erf. De toekomstbestendigheid is dus ook voor elke boer anders. Wij dragen kansen, kennis, informatie en expertise aan en zorgen voor uitwisseling. Boeren kunnen bijvoorbeeld deelnemen in de pilots of meedoen aan bodemcursussen of een serie masterclasses volgen. Ook van elkaar valt veel te leren. Zo is er bijvoorbeeld een serie podcasts met inspirerende voorbeelden om boeren te stimuleren op zoek te gaan naar wat bij hen past.”

Boer aan het roer
Baan daagt haar boeren uit. “De eerste stap moet je als ondernemer zelf zetten. Daarna is er heel veel mogelijk. Het programma heet niet voor niets Boer aan het Roer. Boeren hebben zelf de regie om uit te vinden wat bij hen past; hoe zij toekomstbestendig boeren kunnen toepassen op hun eigen bedrijf. Het begint met uitspreken dat je nadenkt over de toekomst. In Regio Foodvalley is er een uitgebreid netwerk om daarna verder te komen. Naast de Regio Deal is er bijvoorbeeld het Agroloket Regio Foodvalley. Een platform met een compleet overzicht van alles wat er in de regio beschikbaar is voor agrariërs om te kijken en verkennen welke volgende stap ze willen zetten.” 

Samenwerking met partners
“De samenwerking met partijen binnen de Regio Deal is een kans,” vervolgt Baan, “maar tegelijkertijd ook een uitdaging. Bij alles wat we doen moeten we ons afvragen, wat is ons gezamenlijke belang? Samen moeten we ervoor zorgen dat we de tijd krijgen om te laten zien wat de Proeftuin oplevert zodat de opbrengst een plek kan krijgen in beleid.” Daarnaast ziet Baan nog een andere uitdaging. “De verandering kan alleen slagen als iedereen meedoet. Veranderen doe je niet alleen op het boerenerf, daar hebben we de hele keten voor nodig, van bodem tot bord. Met onze partners werken we al goed samen om de productie te verduurzamen. Maar dit gaat ook over hoe we met voedsel omgaan. Het is belangrijk dat ook de consument meedoet. Dat is ons gezamenlijke belang." 

Baan merkt dat de boeren in de Regio Foodvalley wel openstaan voor vernieuwing. “De kunst is om de tradities te behouden en tegelijkertijd met de tijd mee te gaan. En dat is voor het boerenbedrijf eigenlijk altijd al zo geweest.”