Burgerforum
Veelgestelde vragen en antwoorden over het Burgerforum.
Een burgerforum draagt vanuit de samenleving bij aan de politieke besluitvorming. In dit geval het besluit over de Regionale Energiestrategie Foodvalley. Gemeenteraden, Provinciale Staten en Waterschappen besluiten daar in het tweede kwartaal van 2021 over.
Een groep burgers doet, op basis van uitgebreide informatie en overleg, aanbevelingen over beleid.
De groep wordt geloot. Het doel van de loting is dat iedere inwoner van de regio evenveel kans heeft om geselecteerd te worden.
Het is een vorm van democratie gebaseerd op dialoog en besluitvorming tussen burgers.
De deelnemers aan het burgerforum vormen een dwarsdoorsnede van de samenleving. Denk aan man/vrouw, leeftijdsopbouw, opleiding, waar uit het gebied etc. Het burgerforum adviseert vanuit het belang van de inwoners uit de regio. Dus niet namens zichzelf.
De uitkomst van een burgerforum is een gezamenlijk besluit of een set aanbevelingen die wordt gebruikt bij het nemen van besluiten.
Het begint bij een vraag. In het geval van RES Regio Foodvalley vragen bestuurders in de regio (gemeenten, waterschappen en provincies) om een advies over het concept voor de RES 1.0.
Daarna zijn de opzet, samenstelling en procesbegeleiding allemaal in handen van een onafhankelijke organisatie. In het geval van RES Regio Foodvalley is dit in handen van een samenwerking van Nederlands Platform voor Burgerparticipatie en Overheidsbeleid en TU Delft.
Het burgerforum bestaat grofweg uit drie fasen: leren, overleg (‘delibereren’), besluiten:
Leren. Deelnemers aan het burgerforum krijgen begrijpelijke informatie over het onderwerp vanuit zo veel mogelijk invalshoeken. Alle informatie wordt online gezet. Zo kennen ook andere inwoners deze informatie. In RES Regio Foodvalley gaat dat als volgt:
- De leden van het burgerforum doen mee aan studie-opdrachten. Hier halen zij kennis op. Ook kunnen zij ter plekke inbreng leveren.
- De leden van het burgerforum krijgen informatie over wat de bewoners uit Regio Foodvalley belangrijk vinden. Die informatie wordt opgehaald met een vragenlijst die wordt verspreid onder inwoners.
- Deskundigen worden uitgenodigd. Zij geven informatie aan de forumleden.
Zodra er verslagen zijn van de studie-opdrachten of er een uitkomst van het onderzoek, staan die op deze website.
Overleg. Het burgerforum overlegt met elkaar en stelt een advies op.
Besluiten. Over het advies wordt niet gestemd. Het burgerforum besluit en rapporteert op basis van breed gedragen overeenstemming (consensus). Op basis van die uitkomsten stellen de deelnemers een advies of eindrapport op.
In de RES Regio Foodvalley heeft het burgerforum met het advies rechtstreeks inbreng in:
- de studieopdrachten
- het Stakeholderoverleg.
Het doel van de loting was dat iedere inwoner van de regio evenveel kans heeft om geselecteerd te worden. De uiteindelijke groep - de 20 forumleden – is een representatieve afspiegeling van de samenleving. Zo komen er ook mensen aan het woord die niet vaak van zich (kunnen) laten horen.
Stap 1 was dat een brief met uitnodiging is gestuurd aan 5000 adressen over alle 8 gemeente verdeeld. Deze adressen zijn ‘random’ vanuit het bevolkingsregister geselecteerd: niet gestuurd door wie of wat dan ook.
Stap 2 was dat zij vervolgens ingaan op de uitnodiging, of niet. Ze vulden hiervoor een formulier in.
Tot slot zijn uit de 100 mensen die zich hebben aangemeld, zijn 20 personen geselecteerd volgens een evenredige verdeling naar:
- Man - vrouw
- Leeftijdsgroep
- Opleidingsniveau
- Geografische verdeling over het gebied
- Verbinding met het onderwerp (beroep, nevenactiviteiten)
- Representatief ten aanzien van gemeente grootte
Zo is voorkomen dat het burgerforum bestaat uit belanghebbenden of ‘de bekende gezichten’ of mensen die bovengemiddeld geïnteresseerd zijn in de politiek.
Gemeenten hebben verschillende inwonersaantallen. Deze methode van selectie zorgt voor een eerlijker verdeling dan bijvoorbeeld ‘drie afgevaardigden per gemeente’. Daarnaast is 20 personen wel een maximum aantal waarbij met elkaar nog goede gesprekken gevoerd kunnen worden over het advies dat de leden van het burgerforum met elkaar gaan maken.
De selectie is een afspiegeling van de samenleving. Voor RES Regio Foodvalley heeft het NPBO de selectie gemaakt.
100 mensen hebben zich hebben aangemeld. Het NBPO heeft 20 personen geselecteerd volgens een evenredige verdeling naar:
- Man - vrouw
- Leeftijdsgroep
- Opleidingsniveau
- Geografische verdeling over het gebied
- Verbinding met het onderwerp (beroep, nevenactiviteiten)
- Representatief ten aanzien van gemeente grootte
Zo is voorkomen dat het Burgerforum bestaat uit belanghebbenden of ‘de bekende gezichten’ of mensen die bovengemiddeld geïnteresseerd zijn in de politiek.
Hier (pdf, 206 KB) en hier (pdf, 198 KB) kunt u lezen hoe de selectie is gegaan.
Nederlands Platform voor Burgerparticipatie en Overheidsbeleid, zie https://www.npbo.nl/
Het NPBO verzamelt zo min mogelijk gegevens. Zij dragen geen gegevens over. De gemeente stuurde een brief met een link naar een formulier om jezelf op te geven. De adressen kwamen uit het BAG bestand.
Het NPBO weet niet naar wie de brieven gingen en ziet enkel wat ingevuld is in het formulier. Daar kan Regio Foodvalley weer niet bij. Het NPBO vroeg alleen toestemming om op het formulier zelf de gegevens te verwerken. Zo konden zij een selectie maken.
Om inwoners beter te betrekken bij beleid en besluitvorming van de overheid over de Regionale Energiestrategie. Want energie opwekken houdt niet op bij de gemeentegrens. Individuele inwoners zijn vaak niet georganiseerd, zoals bijv. maatschappelijke partijen of marktpartijen dat vaak wel zijn. Het belang van inwoners is één van de belangen om óók nadrukkelijk rekening mee te houden.
In ieder geval minstens zo goed. Doordat er toegang is tot begrijpelijke informatie en zij verschillende invalshoeken meekrijgen. Dat helpt mensen tot een weloverwogen oordeel te komen en kritisch te kijken naar de belangen van verschillende partijen. Maar nog belangrijker is het gezamenlijk overleg en het advies dat zij geven in de studiegroepen en in het Stakeholderoverleg.
De uitkomst van een burgerforum is geen gebakken lucht. In RES Regio Foodvalley gebruikt het burgerforum zijn advies voor de studie-opdrachten. Maar dat niet alleen.
In de RES Regio Foodvalley vaardigt het burgerforum namelijk ook twee vertegenwoordigers af in het Stakeholderoverleg voor de RES. Hier zitten vele verschillende belangen/perspectieven aan tafel van vertegenwoordigers van veel verschillende organisaties. Het is een dialoogtafel. Er wordt gewerkt volgens de ‘Mutual Gains Approach’ (win/win onderhandelen). Ieder brengt zijn eigen belang in. De partijen zoeken gezamenlijk naar de allerbeste oplossingen voor hoe en waar duurzame energie opgewekt kan worden in de regio. Zij houden daarbij rekening met zoveel mogelijk belangen. Gezamenlijk hebben de deelnemers criteria vastgesteld om oplossingen te kunnen afwegen (pdf, 110 KB).
Tot slot is het advies (pdf, 273 KB) een bijlage bij het concept van de RES 1.0. Daar besluiten gemeenteraden, Provinciale Staten en de algemeen besturen van de waterschappen in Regio Foodvalley in het tweede kwartaal van 2021 over. Het voordeel voor de volksvertegenwoordigers is dat zij beter beeld hebben voor welke maatregelen er steun is in de samenleving en wat inwoners belangrijk vinden (pdf, 2 MB).
Luister hier naar een podcast over Mutual Gains aanpak die wordt toegepast.
Nee. Allereerst baseert het burgerforum hun advies op de uitkomst van de vragenlijst onder de inwoners in de hele regio.
Verder bepaalt het burgerforum het beleid niet. De gemeenteraden, Provinciale Staten en de algemene besturen van de waterschappen nemen uiteindelijk het besluit over de RES 1.0. in het voorjaar van 2021
Daarbij hebben deze overheden zowel de uitkomst van het onderzoek onder de inwoners als het advies van het Burgerforum. Dit alles wegen zij mee in hun besluit.
In de regio zijn in december 2020 10.000 brieven rondgestuurd met de vraag een vragenlijst in te vullen. Dat is ‘at random’ gedaan, dus niet op basis van een bepaalde keuze van adressen.
Deze brieven hadden een code. Als je een brief kreeg, was het belangrijk de gegevens uit de brief te gebruiken voor het invullen van de vragenlijst.
Verder werd iedereen - inwoners en ondernemers - uitgenodigd om via www.resfoodvalley.nl de vragenlijst in te vullen.
In januari worden de resultaten van álle ingevulde vragenlijsten verwerkt. De vragenlijsten die ingevuld zijn met een code uit een brief, vormen een ‘controlegroep’.
Daarmee kunnen de mensen die de resultaten verwerken, zien of er grote afwijkingen zitten bij het invullen van de vragenlijsten via www.resfoodvalley.nl. Bijvoorbeeld doordat in één deel van de regio heel veel meer ingevuld is dan in een ander deel. Zo zorgen zij voor de betrouwbaarheid van de resultaten. En daarmee voor een goed beeld van de mening van de inwoners en ondernemers in Regio Foodvalley.
Dit burgerforum gaat specifiek over de Regionale Energiestrategie (RES). En daarmee over het meedenken over het duurzaam opwekken van energie in de regio tot 2030, met zonne- en windenergie. Gemeentelijk beleid en projecten die gaan over dit opwekken van duurzame energie, maken deel uit van de RES.
Het is inderdaad belangrijk inwoners niet te overvragen maar wel te betrekken. Daarom is er afstemming tussen het regionaal maken van de RES, en lokaal beleid en initiatieven.
Voor het burgerforum worden sowieso niet alle inwoners benaderd. Hiervoor werden 5000 adressen aangeschreven binnen de 8 gemeenten.
Voor de vragenlijst die alle inwoners konden invullen, werd met elke gemeente apart overlegd over de best passende lokale vragen per gemeente. In de vragenlijst stonden ook links naar wat er in de gemeente gebeurt en naar toelichtingen. Daarvoor gaf de vragenlijst ook veel interessante informatie.
Het NPBO is een netwerkorganisatie met een kleine eigen organisatie die zich inzet voor een grotere betrokkenheid van de burger tijdens opstellen van beleid en het nemen van besluiten door de overheid. Het NPBO is een onafhankelijke organisatie die streeft naar medezeggenschap voor de burgers o.a. door het organiseren van burgerforums.
Voor dit traject met de RES Foodvalley is het team van het NPBO samengesteld uit de TU-Delft en het bedrijf Public-Mediation (een spin-off programma van de Universiteit van Amsterdam).
Staat uw vraag er niet bij of heeft u een aanvullende vraag, neem dan contact op.