Rijk heeft Regio Foodvalley in beeld voor intensivering woningbouw, maar het piept en kraakt nu al
Minister van Binnenlandse Zaken De Jonge stuurde gisteren een rapport naar de Tweede Kamer over kansrijke gebieden voor woningbouw, bovenop al bestaande plannen en ambities. Een deel van de Regio Foodvalley wordt daarin ook aangewezen. Heel Nederland moet bijdragen aan de oplossing van het woningtekort en ook in de Regio Foodvalley zijn veel woningzoekenden, dus we zitten als regio constructief in de wedstrijd. Tegelijkertijd piept en kraakt het nu al: onze bereikbaarheid, netcapaciteit en prachtige, maar kwetsbare natuur staan zwaar onder druk. Om te voorkomen dat de (hoge) productie van woningen stokt, wil de regio deze knelpunten samen met het Rijk aanpakken.
Tot en met 2030 moeten we in Nederland bijna 1 miljoen huizen bouwen. In de zogeheten NOVEX-afspraken (over ruimtelijke ontwikkeling) Arnhem-Nijmegen-Foodvalley is met het Rijk en de provincies Gelderland en Utrecht afgesproken dat er in dit gebied 100.000 woningen zullen worden gebouwd tot 2040. De Regio Foodvalley neemt 40.000 woningen voor haar rekening en heeft er binnen die afspraken al bijna 5.000 gerealiseerd. Volgens het rapport van De Jonge kunnen er nog meer woningen bij. De regio is ambitieus en wil een extra stap zetten, maar dan wél middels langjarige samenwerking met het Rijk als partner, die bovendien voldoende investeert. Want er moet dit keer echt boter bij de vis. Het loopt hier namelijk vast als we blijven bouwen zonder dat het Rijk ons helpt met drie cruciale randvoorwaarden.
Ontsluit woningbouw Regio Foodvalley met oplossingen voor bereikbaarheid, netcongestie en stikstof
Onze regio ligt in het hart van Nederland. Dat maakt dit een aantrekkelijke vestigingsplaats, maar zorgt ook voor heel veel doorgaand verkeer. Bovendien kenmerkt onze regio zich door een groot landelijk gebied, waardoor de auto een relatief belangrijke rol speelt. Het resultaat: enorme druk op onze bereikbaarheid. De verkeersinformatie rept steevast over knooppunt Hoevelaken en de aansluiting A1/A30 bij Barneveld, waar vaak forse files staan en regelmatig ongelukken plaatsvinden. Demissionair minister Harbers van I&W heeft de aanpak van deze knelpunten gepauzeerd, vanwege een gebrek aan mensen, geld en stikstofruimte. De A1/A30 heeft de aandacht van de nieuwe coalitie, maar dat is niet voldoende. Het openbaar vervoer in onze regio rijdt op een noodconcessie en is aan de randen van de stad en in de dorpen geen volwaardig alternatief voor de auto of de fiets. In het hoofdlijnenakkoord staat dat ‘de bereikbaarheid van het landelijk gebied wordt verbeterd door het busvervoer tussen dorpskernen op het platteland te versterken’, maar ook hoogwaardig(e) ov(-hubs) en fietsverbindingen zijn hard nodig als volwaardige alternatieven voor de auto.
Netcongestie is landelijk een forse beperking voor woningbouw, maar met name de regio Flevopolder-Gelderland-Utrecht loopt tegen de grenzen van het stroomnet aan, aldus demissionair minister Jetten. En laat de Regio Foodvalley nu net onderdeel zijn van die laatste twee provincies. Jetten maakte op 25 april bekend dat hij in deze regio’s versneld noodmaatregelen wil invoeren en het net wil uitbreiden[5]. Het oplossen van netcongestie krijgt ook voorrang van het nieuwe kabinet, dat de regie neemt, zo is te lezen in het hoofdlijnenakkoord. Dat biedt hoop, maar definitieve oplossingen vergen maatwerk, capaciteit en spoed, want we moeten nu besluiten nemen over de woonwijken en bedrijventerreinen van de toekomst.
Een derde beperkende factor voor woningbouw in onze regio is stikstof. We beschikken in onze regio over prachtige, maar kwetsbare natuur en zijn van oudsher een regio met veel agrarische activiteit. Ter illustratie: twee-derde van de Gemeente Ede bestaat uit Veluwe (lees: kwetsbaar natuurgebied), terwijl er circa 600 piekbelasters in deze gemeente zitten. Geen gemeente, sterker nog: geen provincie in Nederland (behalve Gelderland zelf), heeft zoveel piekbelasters. Dat is ingewikkeld, maar het biedt ook kansen. Want stel dat we in de innovatieve Foodvalley de stikstofproblematiek rondom kwetsbare natuurgebieden op kunnen lossen, hebben we dan niet de sleutel voor de rest van Nederland in handen? Met de juiste regelgeving en voldoende financiële middelen kunnen we er grip op krijgen.
Randvoorwaarden voor woningbouw realiseren, samen met het Rijk
We zijn er niet de regio naar om bij de pakken neer te gaan zitten. Liever kijken we naar wat wel mogelijk is. We spreken daar ook over met ministeries, die het hoofdlijnenakkoord zullen uitwerken tot concreet beleid. Minister De Jonge onderstreept in zijn brief dat samenwerking tussen departementen noodzakelijk is om de verschillende uitdagingen het hoofd te bieden. Regio Foodvalley wil daarin samen optrekken en komen tot een gebiedsgerichte aanpak, waarin de expertise van verschillende ministeries wordt gebundeld. Zo kunnen we de randvoorwaarden voor woningbouw in onze regio realiseren, zodat wij kunnen blijven bijdragen leveren aan de landelijke woningbouwambities.
René Verhulst
Voorzitter Regio Foodvalley en burgemeester Ede